Με θέμα ημερήσιας διάταξης «Στρατηγικές για τον έλεγχο του πληθυσμού του λεοντόψαρου στις ελληνικές θάλασσες και τη Μεσόγειο», συνεδρίασε την Τρίτη, 04 Φεβρουαρίου 2025, η Υποεπιτροπή Υδατικών Πόρων της Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής Προστασίας του Περιβάλλοντος, υπό την προεδρία της Δρος. Διονυσίας – Θεοδώρας Αυγερινοπούλου. Στην συνεδρίαση παρέστη ο Υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, κ. Χρήστος Κέλλας, καθώς και αρμόδιοι υπηρεσιακοί παράγοντες, εκπρόσωποι της Εεπιστημονικής κοινότητας, του επιχειρείν και της κοινωνίας των πολιτών.
Το λεοντόψαρο έχει σημαντικό οικολογικό αντίκτυπο, ανταγωνίζεται τα ιθαγενή είδη για τροφή και καταφύγιο, οδηγώντας σε μείωση των πληθυσμών τους και καταναλώνει σημαντικά από αυτά τα είδη και ειδικά τα εδώδιμα. Η Πρόεδρος της Υποεπιτροπής, στην εισήγησή της, τόνισε ότι η εισβολή χωροκατακτητικών ειδών, αποτελεί μία από τις σημαντικότερες απειλές για τη θαλάσσια βιοποικιλότητα, την βιωσιμότητα της αλιείας και εν γένει την ισορροπία των οικοσυστημάτων, με τις ελληνικές θάλασσες να βρίσκονται στο επίκεντρο αυτού του προβλήματος, με καταγεγραμμένες αυξήσεις στους πληθυσμούς του. Πρόκειται για ένα από τα πλέον ανησυχητικά χωροκατακτητικά είδη που έχει εξαπλωθεί ραγδαία στη Μεσόγειο το οποίο, λόγω της απουσία φυσικών θηρευτών, των υψηλών θερμοκρασιών των υδάτων της Μεσογείου λόγω της κλιματικής αλλαγής και της ικανότητάς του να αναπαράγεται ραγδαία, γεγονός που εγείρει ανησυχίες.
Η Δρ. Αυγερινοπούλου, η οποία ήδη εδώ και ένα χρόνο, μαζί με εξειδικευμένους επιστήμονες, φορείς και εκπροσώπους της κοινωνίας των πολιτών, έχει ξεκινήσει την προσπάθεια του συντονισμού των δράσεων για τον περιορισμό των επιπτώσεων του πληθυσμού του λεοντόψαρου στη Μεσόγειο Θάλασσα, αναφέρθηκε στις σημαντικές επιπτώσεις στην αλιεία και στον τουρισμό και τις διεθνείς και περιφερειακές προσπάθειες για τη διαχείριση του λεοντόψαρου, οι οποίες, όπως τόνισε, θα πρέπει αφενός να ενταθούν και να εξελιχθεί μία συστημική προσπάθεια, στην οποία η Ελλάδα καλείται να διαδραματίσει έναν ηγετικό ρόλο. Παράλληλα, αναφέρθηκε στην διμερή συνεργασία μεταξύ της Ελλάδος και του Μονακό στα θέματα της προστασίας της θαλάσσιας βιοποικιλότητας στη Μεσόγειο.
Οι πρωτοβουλίες του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης
Ο Υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων τόνισε ότι η Ελλάδα, ως συμβαλλόμενο μέρος σε μια σειρά από Διεθνείς Συμβάσεις, αλλά και ως κράτος – μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, λαμβάνει διαχρονικά μέτρα για τον μετριασμό των δυσμενών επιπτώσεων της εισαγωγής και εξάπλωσης ξένων ειδών, στη βιοποικιλότητα των υδάτων της Ένωσης. Μιλώντας για τα μέτρα διαχείρισης, τόνισε ότι η αντιμετώπιση των συνεπειών αυτού του φαινομένου εξετάζεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς και από περιφερειακές οργανώσεις. Παράλληλα, έχουν, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, εκδοθεί οδηγίες του Συμβουλίου και Κανονισμοί, οι οποίοι ως στόχο έχουν την προστασία της βιοποικιλότητας και τη διατήρηση της άγριας ζωής και του φυσικού περιβάλλοντος όπου, μεταξύ άλλων, προβλέπονται μέτρα για τον μετριασμό των επιπτώσεων από την εξάπλωση των εισβολικών ειδών.
Σε εθνικό επίπεδο, όπως υπογράμμισε, έχουν εκδοθεί σχετικές ΚΥΑ, υπουργικές αποφάσεις και προσκλήσεις για ένταξη έργων και ανάπτυξη καινοτόμων μέτρων καταγραφής, χαρτογράφησης και περιορισμού των πληθυσμών των χωροκατακτητικών ξένων ειδών, έχουν χρηματοδοτηθεί δράσεις εντός Επιχειρησιακού Προγράμματος Αλιείας και Θάλασσας, ενώ έχουν σχεδιαστεί μέθοδοι εμπορικής αξιοποίησής τους.
Κοινές προσπάθειες και πολύπλευρη προσέγγιση
Τα μέλη της Υποεπιτροπής Υδατικών Πόρων της Επιτροπής Περιβάλλοντος της Βουλής, ενημέρωσαν ο κ. Enrico Toja, Πρόεδρος του Συλλόγου της Elafonisos Eco, ο κ. Παύλος Ευθυμίου, εκπρόσωπος του Επίτιμου Προξένου του Μονακό στην Ελλάδα, κ. Βασίλη Αποστολόπουλου, ο κ. Στυλιανός Μυτολίδης, Διευθυντής του Τμήματος Αλιευτική Πολιτική για τη Μεσόγειο και τον Εύξεινο Πόντο στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η κα. Μάγδα Κροκίδα, Καθηγήτρια της Σχολής Χημικών Μηχανικών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, η κα. Αναστασία Μήλιου, Διευθύντρια Έρευνας του Ινστιτούτου Θαλάσσιας Προστασίας ΑΡΧΙΠΕΛΑΓΟΣ, η Δρ. Παρασκευή Καραχλέ, Ερευνήτρια Α’ του Ινστιτούτου Θαλάσσιων Βιολογικών Πόρων και Εσωτερικών Υδάτων του ΕΛΚΕΘΕ, η κα. Κατερίνα Κοκκινάκη, Σύμβουλος Πράσινου Μάρκετινγκ και Διαχείρισης του έργου της Elafonisos Eco, ο κ. Θόδωρος Καμπούρης, Διδάκτορας Θαλάσσιας Βιολογίας, η κα. Ελίνα Μικρουλέα, Υπεύθυνη Δημοσιότητας και Συνεργασιών της ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗΣ ΛΑΣΙΘΙΟΥ, ο κ. Νικόλαος Σημαντήρης, Υπεύθυνος Προγραμμάτων του Μεσογειακού Συνδέσμου για τη Σωτηρία των Θαλάσσιων Χελωνών (MEDASSET), ο κ. Γεώργιος Κρητικός, Αντιπρόεδρος του Συλλόγου Ερασιτεχνών Αλιέων Ελαφονήσου, ο κ. Γεώργιος Παυλίδης, Εκπαιδευτής Ελεύθερης Κατάδυσης και Πρώτων Βοηθειών, ο κ. Θεοδόσιος Τόμπρας, Δικηγόρος και Ανεξάρτητο Μέλος της ΚPMG, ο κ. Περικλής Κλείτου, Ερευνητής του MER Lab, ο κ. Μάριος Χρόνης, Γενικός Διευθυντής της Βιομηχανίας ΑΣΠΙΣ, ο κ. Βασίλειος Σαβράμης, Επιχειρηματίας και η σύζυγός του, Αλεξάνδρα, ο κ. Ανδρέας Καραπάνος Σεφ, η κα. Μαρία Αρώνη, Αντιδήμαρχος Περιβάλλοντος του Δήμου Ελαφονήσου, ο κ. Αλέξανδρος Αλεξιάδης, δημοσιογράφος, οι κ.κ Κώστας Μοίρας και Σταύρος Λιάρος από την Elafonisos Eco, η κα. Κατερίνα Βασιλάτου, Χημικός και Σύμβουλος Καινοτομίας Καλλυντικών Προϊόντων και Συμπληρωμάτων Διατροφής, ο κ. Παπαδάκης Ιωάννης, Ερευνητής του ΕΛΚΕΘΕ και Προϊστάμενος στο Ενυδρείο Κρήτης.
Όπως τονίστηκε από τον Εκπρόσωπο του Επίτιμου Προξένου του Μονακό στην Ελλάδα, πρόκειται για ένα κρίσιμο θέμα που απασχολεί πολύ το Πριγκιπάτο του Μονακό και έχει συνδεθεί με την προαγωγή του σκοπού αυτού προσωπικά o Πρίγκιπας Αλβέρτος, ο οποίος υποστηρίζει πολύ στενά το έργο και το Elafonisos Eco, αλλά και όλες τις πρωτοβουλίες σε αυτή την κατεύθυνση. Τόνισε ότι ο έλεγχος του πληθυσμού του Λεοντόψαρου, αποτελεί μια κρίσιμη Μεσογειακή προτεραιότητα, αλλά και Ελληνική, καθώς είναι σαφές ότι αν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα, θα υπάρξουν τεράστιες επιπτώσεις στην οικονομία της αλιείας όσο και στην βιοποικιλότητα. Η προσπάθεια, όπως είπε, είναι κοινή μέσα από συμμαχίες, αναφέρθηκε στην ελληνική ηγεσία σε αυτή καθώς και στην διμερή συνεργασία μεταξύ της Ελλάδος και του Μονακό, που είχε ξεκινήσει πριν από πολλά χρόνια, κορυφώθηκε με αφορμή την Συνδιάσκεψη για την Προστασία των Θαλασσών και συνεχίζεται σε πολύ σημαντικά επίπεδα.
Όπως τονίστηκε από τους ομιλητές, η αντιμετώπιση της πρόκλησης αυτής στη Μεσόγειο απαιτεί μια πολύπλευρη προσέγγιση που θα συνδυάζει τη διαχείριση, τη συμμετοχή της αλιευτικής κοινότητας και την επιστημονική έρευνα, με στόχο να μετριαστεί η οικολογική απειλή αλλά και να διερευνηθούν βιώσιμες οικονομικές ευκαιρίες για την αλιεία, την διατροφή και την κοσμετολογία, να διαφυλαχθεί το θαλάσσιο περιβάλλον μας και η πλούσια κληρονομιά που υποστηρίζει.
