Η διαχείριση αποβλήτων στην Επιτροπή Περιβάλλοντος της Βουλής
-Η εμπειρία του Συνηγόρου του Πολίτη και οι πολιτικές του ΥΠΕΝ για τη διαχείριση των αποβλήτων, με πρώτη προτεραιότητα την πρόληψη, και την κυκλική οικονομία
-Νομοθετική πρωτοβουλία για περίπου έναν φορέα διαχείρισης ανά Περιφέρεια
Στα επόμενα βήματα τα οποία σχεδιάζει το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας σε σχέση με τη διαχείριση των αποβλήτων, αναφέρθηκε ο Γενικός Γραμματέας Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων, κ. Εμμανουήλ Γραφάκος, κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης της Επιτροπής Περιβάλλοντος της Βουλής, που συνεδρίασε το μεσημέρι της Τρίτης, υπό την Προεδρία της Δρος. Διονυσίας- Θεοδώρας Αυγερινοπούλου.
Στην διάρκεια της συνεδρίασης αναλύθηκε η εμπειρία του Συνηγόρου του Πολίτη, κ. Ανδρέα Ποττάκη στη διαχείριση των αποβλήτων ενώ συμμετείχαν οι κυρίες, Αναστασία Αρφανάκου, Προϊσταμένη της Διεύθυνσης Διαχείρισης Αποβλήτων του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Ρόζα Γιαννέλη, Νομική Σύμβουλος του Γενικού Γραμματέα Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ. Εμμανουήλ Γραφάκου και η κυρία Δάφνη Φιλιππάκη, βοηθός του Συνηγόρου του Πολίτη.
Όπως τόνισε ο κ. Γραφάκος, το Υπουργείο ακολουθεί την πολιτική υιοθέτησης των αρχών της κυκλικής οικονομίας, όπως αυτή αποτυπώνεται στην Ευρωπαϊκή Ένωση, σε συνεργασία με τους Δήμους που έχουν την ευθύνη.
Μιλώντας για τη διαχείριση του σήμερα και του αύριο, αναφέρθηκε σε ένα κυκλικό μοντέλο οικονομίας, το οποίο προσπαθεί να ανακτήσει από τα απόβλητα, πόρους και πρώτες ύλες, θέτοντας προτεραιότητες, με πρώτη την πρόληψη για τη μείωση της παραγωγής των αποβλήτων.
Προς αυτή την κατεύθυνση, προωθείται η υιοθέτηση κινήτρων και αντικινήτρων στους πολίτες και στις επιχειρήσεις, προκειμένου να μειώσουν τα απόβλητα τους, όπως το Πρόγραμμα «Πληρώνω όσο πετάω».
Παράλληλα, αναφέρθηκε στο «Τέλος ταφής», το οποίο αποτελεί ένα αντικίνητρο, δύο προγράμματα που βοηθούν στην πρόληψή και την επαναχρησιμοποίηση και είναι πολύ σημαντικά και για την ανακύκλωση. Ο κ. Γραφάκος παραδέχθηκε ότι η χώρα μας έχει μείνει πίσω στην ανακύκλωση, ωστόσο, το Υπουργείο βρίσκεται πολύ κοντά στο να παρουσιάσει ένα πλέγμα μέτρων για την Αυτοδιοίκηση και για την ανακύκλωση, το αποκαλούμενο Πρόγραμμα «Μεταρρύθμιση στην ανακύκλωση».
Αναφέρθηκε δε στα μέτρα τα οποία θα βοηθήσουν τους Δήμους στην ξεχωριστή συλλογή.
Μια πολιτική που η Τοπική Αυτοδιοίκηση θα κληθεί να υλοποιήσει και μάλιστα το Υπουργείο θα σταθεί αρωγός στους μικρούς δήμους που εκ των πραγμάτων δεν έχουν τις υποδομές σε ανθρώπινο δυναμικό, να μπορέσουν να σχεδιάσουν σωστά και ολοκληρωμένα έργα, να σχεδιάσουν διαδικασίες συλλογής αποβλήτων και να τις υλοποιήσουν.
Σχετικά με τις μονάδες επεξεργασίας αποβλήτων, ο κ. Γραφάκος έκανε λόγο για μια εντυπωσιακή πορεία. Όπως είπε χαρακτηριστικά, το 2019 λειτουργούσαν στη χώρα μόλις τρεις τέτοιες μονάδες και κατασκευάζονταν πέντε ενώ δεν υπήρχε καμία σε διαγωνιστική διαδικασία.
Από τότε ως σήμερα, έχουν δημοπρατηθεί άνω των τριάντα μονάδων ενώ πλέον λειτουργούν έντεκα και κατασκευάζονται άλλες δεκαεννιά.
Μιλώντας για τους στόχους του Υπουργείου, υπογράμμισε ότι ο όλος σχεδιασμός είναι να φτάσει στην ταφή το 10%, με τη δημιουργία τόσο των μονάδων επεξεργασίας αποβλήτων όσο και των μονάδων ενεργειακής αξιοποίησης, που ολοκληρώνεται τη σχετική μελέτη, ούτως ώστε να γίνει η χωροθέτηση.
Αναφερόμενος στα πρόστιμα, έκανε λόγο για μεγάλη μείωση ενώ, όπως ανακοίνωσε, θα χρηματοδοτηθούν κεντρικά και σε συνδυασμό με την αποκατάσταση των χωματερών αυτών, η χώρα μας θα αφήσει πίσω τα πρόστιμα για τις περιβαλλοντικές παραβάσεις ανεξέλεγκτης διάθεσης.
Ξεχωριστή ήταν η αναφορά του κ. Γραφάκου στα πρόστιμα σε βιομηχανικό επίπεδο, τα οποία αγγίζουν τα 3 εκατομμύρια ευρώ το χρόνο, καθώς η Ελλάδα δεν διαθέτει χώρο υγειονομικής ταφής επικίνδυνων βιομηχανικών αποβλήτων και οδηγούνται για επεξεργασία στο εξωτερικό.
Η λύση αναμένεται να δοθεί από την ολοκλήρωση της κατασκευής ιδιωτικής μονάδας που θα μπορεί να εξυπηρετήσει τμήμα της χώρας, αλλά από μόνη της θα μηδενίσει το συγκεκριμένο πρόστιμο.
Εξάλλου, ο κ. Γραφάκος τόνισε ότι επίκειται τις επόμενες μέρες νομοθετική πρωτοβουλία, για την δημιουργία περίπου ενός φορέα ανά περιφέρεια, ούτως ώστε η χώρα να έχει ισχυρούς φορείς διαχείρισης αποβλήτων, που να μπορούν να υλοποιήσουν τους περιφερειακούς σχεδιασμούς, που να ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις και να δουλέψουν μαζί με τους Δήμους για την καλύτερη δυνατή διαχείριση των αποβλήτων.
Ιδιαίτερα σημαντική ήταν η εισφορά στην συζήτηση από την εισήγηση του Συνήγορου του Πολίτη, κ. Ανδρέα Ποττάκη, ο οποίος παρουσίασε τα στοιχεία της ειδικής έκθεσης της Ανεξάρτητης Αρχής, του 2020, για το ζήτημα της διαχείρισης των αποβλήτων στην Ελλάδα, τονίζοντας ότι η ορθολογική, αποτελεσματική και εν τέλει και επωφελής διαχείριση των αποβλήτων έχει ευθεία και άμεση επίδραση, όχι μόνο στην ποιότητα της ζωής των κατοίκων σε αστικά και περιαστικά κέντρα, αλλά και στην ευρύτερη προστασία και την ποιότητα του περιβάλλοντος, αστικού, περιαστικού και φυσικού και μπορεί να αποτελέσει και έναν σημαντικό άξονα οικονομικής ανάπτυξης.
Πρόκειται, όπως σημείωσε, για έναν τομέα της οικονομίας μας με σημαντικά περιθώρια πολλαπλών οφελών. Είναι, παράλληλα, και ζήτημα πολιτισμού και χρέος, τόσο προς τους εαυτούς μας όσο και προς τις μέλλουσες γενιές. Ο Συνήγορος χαρακτήρισε ως πολύ θετική εξέλιξη την θέσπιση της αρχής «πληρώνω όσο πετάω», επισημαίνοντας, όμως, ότι για την αποτελεσματική εφαρμογή της αρχής απαιτείται κάθε δήμος να διαθέτει σύστημα μέτρησης των παραγόμενων αποβλήτων.
Καταληκτικά, αναφέρθηκε και στις 12 προτάσεις που έχει καταθέσει ο Συνήγορος του Πολίτη και έχει θέσει υπόψη των αρμοδίων αρχών.
